Pierre de Grauw, sculpteur

De bijbel als bron van mijn inspiratie

Toen ik tien jaar was wilde ik priester worden. Mijn vader vroeg raad aan een van de augustijnen in onze parochie Moeder van Goede Raad in Utrecht en na het advies van pater Ruis werd ik geen wereldheer maar student in Venlo. Ondanks een wat heimweevol eerste jaar voelde ik me thuis op het internaat dankzij pater Doensel die ons op zondag altijd liet schetsen, verven of boetseren; ik ontdekte de klassieke muziek en het toneelspel. Al vroeg kon ik beschikken over een extra werkruimte als atelier. Er was bij de augustijnen een grote mate van vrijheid en expressie, ook in het denken. Ik zocht naar mezelf en een groot deel van mijn innerlijke ontwikkeling en beeldende vorming kreeg gestalte door de augustijnen tijdens mijn studie filosofie en theologie in Nederland en mijn artistieke vorming als augustijn in Parijs. Met de augustijnen ben ik in contact gebleven ook na mijn uittreden in 1975. Ik verhuisde maar mijn atelier mocht ik aanhouden. Het was het bijgebouw van de presbyterie van het convent in Bagneux.

In 1950 ben ik met andere augustijnen 'op missie' naar Frankrijk gezonden. We vestigden ons in Bagneux, een voorstad van Parijs. Ik werd benoemd als kapelaan en als aalmoezenier van een katholieke middelbare school in Bagneux. Later, in de jaren zestig, was ik geen kapelaan meer maar werkte als aalmoezenier bij twee kunstscholen in Parijs. Tussen de lessen door beitelde ik als beeldhouwer in mijn atelier verder aan het hout. Wanneer ik les moest geven trok ik snel een habijt over mijn kunstenaarskiel aan. Om mijn artistieke opleiding in technisch opzicht bij te schaven, ik ben autodidact, volgde ik o.a. tekenlessen bij meester glasmaker Jacques Le Chevallier in L'Atelier d'Art Sacré (Place Fürstenberg) in Parijs en ik deed workshops beeldhouwen bij René Leleu en Bernard Mougin. Dankzij René kan ik in 1958 mijn eerste monumentale beeldhouwwerk in gips 'Het gebed van Mozes' exposeren in de Salon 'La Jeune Sculpture' in de tuin van Musée Rodin. Daarna volgen regelmatig eigen exposities. Veel tentoonstellingen waren in en rond Parijs, maar ook in het buitenland en natuurlijk in Nederland; bijv. in 2004 'Verstilde Emotie' in museum Catharijne Convent. 

Job, de man van smarten	Job debout - Job staand Hout, 170 x 20 x 35 cm, 1956 Als materiaal is een zwaar aangetaste en beschadigde biels van de spoorwegen gebruikt. Job is overdekt met zweren (Job 2,7) Hij is zozeer geslagen door het kwaad dat zijn oogleden half neer zijn; hij kijkt zonder illusie. Zijn armen hangen krachteloos langs zijn lichaam, maar hij blijft overeind, houdt zich staande.
	Les sept prophètes – de zeven profeten Hout, 240 x 25 x 35 cm, 1965-1966 Museum Park Orientalis, Berg-en-Dal, Nijmegen De zeven profeten zijn een groep en toch is ieder alleen op het moment van inspiratie: een leven in en vanuit meditatie, luisteren, spreken, priesterlijke waardigheid, rust, woede, ontmoediging.

Grote houten monumentale beelden kenmerken mijn werk. Ik houd van monumentaal en van hout, een materiaal waarmee ik ben blijven werken. Vanaf 1980 heb ik ook koper op hout toegepast om bepaalde accenten te kunnen zetten, contouren beter aan te geven.  In mijn carrière heb ik daarnaast vele vele bronzen sculpturen vorm gegeven, medailles  ontworpen en een grote serie tekeningen gemaakt geïnspireerd op de psalmen. Mijn werk is figuratief, maar gestileerd. De vormen zijn langgerekt, tamelijk geometrisch. De rode draad die door alle sculpturen en tekeningen heen loopt, is de menselijke figuur, bij de bronzen vaak een vrouwelijke figuur.

Aaron Hout en koper, 101 x 12,5 x 16 cm. 1998 Hoe goed is het , hoe heerlijk als broeders bijeen te wonen! Goed als olie op het hoofd die neervalt op de baard, de baard van Aäron, en neervalt op de hals van zijn gewaad, als de dauw van de Hermon die neervalt op de beren van Sion. Daar geeft de Heer zijn zegen: leven voor altijd.  (Psalm 133) Bij Aaron maakt de toepassing van koper de kostbare olie zichtbaar als de aangename gloed, de schittering van de zegen.

Emmaus Brons, bas-relief, 85 x 80 cm, 1980 Zij drongen bij Hem aan: 'Blijf bij ons, want het wordt al avond en de dag loopt ten einde.' Toen ging Hij binnen om bij hen te blijven. Terwijl Hij met hen aan tafel aanlag, nam Hij het brood, sprak het zegengebed uit, brak het en gaf het hun. Nu gingen hun ogen open en zij herkenden Hem, maar Hij verdween uit hun gezicht.    (Lucas, 24, 13-35) Twee jonge leerlingen van Jezus nodigen Hem uit als hun gast aan tafel. Zij zitten samen rond een grote ronde tafel. Op tafel ligt een gebroken brood. Dit is het moment dat zij Christus hebben herkend en Hij vervaagt.

Mijn vrije werk, niet ontstaan uit een opdracht, bleek één verzameling op de Bijbel geïnspireerde kunst. Maar het vinden van een permanente locatie voor deze collectie bleek heel moeilijk. Mijn vrouw en ik hebben meer dan tien jaar gezocht, een twintigtal kloosters gecontacteerd in binnen- en buitenland. Een monnik zei ooit: 'Uw werk is interessant, het vormt één geheel. Het past uitstekend in een stiltecentrum. Wanneer mensen niet meer naar de kerk gaan, hebben ze andere rituelen en ruimtes nodig. Er is behoefte aan een rustige maar inspirerende omgeving om weer tot zichzelf te komen. Eigenlijk heeft u maar één enthousiaste persoon nodig om de collectie te huisvesten. Maar de meeste monniken zijn te oud om hier energie in te steken.'

In 2011 kwamen we terecht in het authentieke (niet verwoest) dorp Pont-Scorff in Bretagne. 'Er worden hier regelmatig exposities gehouden, maar wat er ontbreekt, zo vertelde de burgemeester, is modern vormgegeven bijbelse kunst. Bretagne is immers de streek van de 'Calvaire' de Calvarieberg, waar je de bijbel ziet uitgebeeld. We werden het snel eens. Mijn beelden kregen een warm onthaal door de dorpsgenoten. De leegstaande mairie werd gerestaureerd en in zomer 2012 opende de expositie L'espace Pierre de Grauw'.

Wij, als enige wezens op aarde, communiceren. Door te spreken geef ik mijn gedachten vorm, wordt zichtbaar wie ik ben. De gave van de spraak is zo groot dat men het spreken dicht bij God heeft gelegd. God is het Woord; valse goden zijn stom, die praten niet. In deze vaste expositie in Pont Scorff staat het Woord centraal, La Parole. De beelden zijn gegroepeerd in het Scheppende Woord (Parole créatrice), de Dialoog (Parole dialogue), de Vraag (Parole question), de Stilte (Parole absence), het Onthullende woord (Parole devoilée), het woord van de Profeet (Parole prophétique), en het Vleesgeworden Woord (Parole incarnée). 

Le Couple – Het paar Brons, 20 x 20 x 47 cm, 1994 Het woord is gemaakt om uit te spreken, om te spreken met elkaar. Man en vrouw bevestigen elkaar door te spreken. Beiden hebben ruimte nodig. Als een beeldhouwer twee beelden uithakt, gaat het ene in het ander over maar ook ten koste van de andere. Door de beelden los te plaatsen vult de ruimte zich met woorden. De leegte maakt hier ruimte voor ontwikkeling, voor dialoog.

En elle même - In haarzelf Brons, 101 x 60 x 85 cm Cour de la mairie, Sèvres, 2010 In haarzelf, in zichzelf, vindt ze de zin, de waarde van haar leven. In haar zelf, in zichzelf, sterker dan alle woorden, woont de vraag. Men noemt mijn werk ook wel 'verstild'. De introspectie is hier heel natuurlijk aanwezig.

Mijn inspiratiebron is de Bijbel en toch zou ik mijn werk niet als pure religieuze kunst willen classificeren. Ik heb eenvoudig geprobeerd in mijn werk uit te drukken hoe sinds mensenheugenis de mens gegrepen wordt door de vraag: 'Wie is de mens en welke is zijn God?' Als je wilt scheppen, moet je eerst leegte creëren, anders is er geen ruimte. Een beeldhouwwerk is geslaagd als er evenwicht is tussen de volumes en de holtes, tussen spanning en rust. Het leven bestaat uit het vinden van een evenwicht tussen volheid en leegte – tussen voortdurend vragen stellen en de zekerheid dat ons leven zin heeft. Het zoeken naar dit evenwicht laat ons nooit met rust. Het laat ons vooruitgaan in kennis, maar confronteert ons ook met ons niet-weten. Ik hoor Augustinus deze ervaring beschrijven in Conf. 10,7:

                Ik zal dus belijden wat ik weet van mezelf en ook wat ik van mezelf niet weet. Want wat ik van mezelf weet, weet ik door het licht dat u mij geeft. En wat ik van mezelf niet weet, blijft ongeweten tot mijn duisternis wordt als het licht van het middaguur voor uw aangezicht.

Provinciedag augustijnen, 12 maart 2013
Een impressie van de lezing van Pierre de Grauw
tekst: Ingrid van Neer-Bruggink

Pierre de Grauw (1921) is 17 juli 2017 in Pont-Scorff overleden en aldaar begraven. 

Pierre en Georgine de Grauw bij het door Pierre gebeitelde beeld van Augustinus in de kapittelzaal van klooster Mariënhage	Kapittelzaal klooster Mariënhage

links:
De permanente tentoonstelling l'Espace is gehuisvest in Pont-Scorff (Bretagne)

aanvullende literatuur:
- Parole & Sculpture, Pierre de Grauw. Saint-Léger Éditions, 2016. (140 x 195 mm.) € 18,00 exc. verzendkosten. Bestellen bij: Saint-Léger Productions, 1 Chemin des Pièces Bron, 49260 Le Coudray-Macouard. France

-Pierre de Grauw, Sculptures, dessins, peintures. – Éditions Apogée, 2012. ISBN: 978-2-84398-409-9
174 p. ill. in kleur. pb €26,-
     Inhoud: Préface. 1- Toute sculpture intrigue. 2- Sculpture et parole. 3- Jeu de formes, images de la vie. Oeuvres Majeures, Expositions

- Pierre de Grauw, sculpture. – Éditions d'Art, 2001. ISBN: 2-85056-498-2. 144 p.: ill. in kleur. hb. € 30,00
    Inhoud: Préface. Prierre de Grauw, sculpteur et théologien. De la traditon de la taille directe dans l'oeuvre de Pierre de Grauw: La Terre, Le Plâtre, Le Bois, Le Cuivre, Bois et Cuivre, Le Bronze, Bas-reliefs et Médailles. Entretien avec l'artiste. Bibliographie, Expositions, Index.

 Top