FAN
Vereniging Familia Augustiniana NederlandFAN-ontmoetingsdag 20 april 2024
Augustinus en vertrouwen
Op 20 april hield de Familia Augustiniana in Nijmegen een bijeenkomst voor haar leden en belangstellenden. oud-burgemeester en politicus Herman Kaiser bleek een boeiende gastspreker.
De familiegroep verbonden aan de Sint Agneskerk in Lindenholt bewees dat ze zeer gastvrij waren in hun ontvangst. Ongeveer 25 mensen waren aanwezig.
Als spreker trad Herman Kaiser op. Hij is burgemeester geweest in onder andere Doetinchem en Arnhem, en als student had hij gemengde gevoelens aan zijn verblijf in Nijmegen overgehouden. Het waren immers de wilde en chaotische jaren '60 waarin hij politicologie studeerde. Zijn thema deze dag was 'Vertrouwen met Augustinus'. Herman Kaiser heeft na zijn pensioen een proefschrift geschreven over Augustinus ende sociale leer van de kerk aan de hand van de Stad Gods. In zijn betoog en zeker ook in het vraaggesprek naderhand ging het ook geregeld over de politiek, met de actuele vraag: hoe kunnen we weer het vertrouwen in de politiek hervinden. Een geslaagde dag.
FAN-ontmoetingsdag 20 mei 2023
Augustinus als zielzorger
Na de opening van de dag door de voorzitter, Annemieke Pacilly, begon de dag met de lezing van Hans Alderliesten.
Voor Hans vormde het ziekbed en overlijden van zijn vrouw die pas 31 jaar was, een verrijkende ervaring. 'Gezondheid’ is niet iets van jezelf, maar komt van God'. En een zieke blijft een waardig persoon, met wie we één van hart en één van ziel, samen op weg kunnen gaan. Voor Augustinus zijn goed en kwaad niet te doorgronden. De mens lijdt, vgl Job: 31, 33-34. En God is niet te definiëren; God is van een andere categorie, het kwaad is niet te verklaren. Een kwade God bestaat niet, er is alléén een goede God. Het kwaad wijst op het ontbreken van het goede. Het goede is genoeg. ‘God’ staat voor ‘de juiste orde’, ‘de juiste maat’. Een 'teveel' en een 'tekort' staan voor 'zonde'.
Augustinus schreef 'vanuit de diepte', voor en tot God. Daar is hij door God aangeraakt. Hij zette zichzelf op het spel, verschool zich niet achter een ander. Zijn wij ontvankelijk voor de vragen die het leven ons stelt? En voor de antwoorden die we krijgen? Het leven, God, spreekt, door anderen, en door de natuur, tot ons. Durven we daar gehoor aan te geven, onszelf op het spel te zetten? Voor Augustinus is geestelijke vooruitgang af te meten aan wat we hebben lief(gehad) in ons leven.
Mensen horen bij een gemeenschap: een gezin, of bijv. de medebezoekers van een winkel. Gaan we de gemeenschap wel aan? Zetten we onszelf op het spel? Is een negatieve reactie wel terecht? Augustinus gaat op zoek naar zichzelf, hij wil God en zichzelf beter kennen. Je bent mens 'voor Gods aangezicht'; je bent het gezicht, je bent een deel van God. Zie ook in de ander iets van God. Eigen aan de mens is ‘de hoop’. Heel de aarde is aan de mens gegeven, een hele verantwoordelijkheid.
Breng je gedachten tot stilstand, en schrijf op wat er in je omgaat. Ga niet aan jezelf voorbij. Mensen hebben elkaar nodig. Augustinus zegt: "Tot U en tot elkaar, zijn wij geschapen". Zelf zijn wij een groot wonder, het leven is een geschenk. Van Bavel schrijft in zijn boek over hoop en leven: "Gga met jezelf aan de slag, opdat het kwaad je niet treft."
Hans' zijn vrouw stierf in zijn armen. Zo konden zij ook dit laatste moment met elkaar delen. Hemel en aarde raakten elkaar. Is 'dood zijn', leven in een andere werkelijkheid? Is de dood boven of beneden ons?
Augustinus was een man van uitersten en van tegenstellingen; het goede en het geluk is iets van het heden en van de toekomst, een slaaf kan vrijer zijn dan zijn meester. Als mens kun je beschikken over geestkracht, blijmoedigheid en geloof. Al het goede en kwade kun je bij God neerleggen. Onze geest vergeet en vergeeft ons. Je kunt aan de dood en ook aan het leven, iemand verliezen. Het leven praat terug, ga er niet aan voorbij, duw het niet weg.
Verlieservaringen en verdriet blijven steeds weer terugkomen. Leven is omgaan met teleurstellingen, het leven is tijdelijk, het leven is onderweg zijn, is niet volledig, niet harmonieus.
Hans is inmiddels hertrouwd, heeft een nieuwe vrouw, een nieuw gezin. In je leven kun je op vele, ongeplande kruispunten terecht komen. Augustinus zegt tot God: "Ik rende van U weg, maar U hield mij bij”. Augustinus was een temperamentvolle, emotionele Marokkaan, een bootvluchteling die vanuit Noord-Afrika aangetrokken werd door Europa. Zijn moeder reisde hem achterna. Hij werd aangesteld tot voorganger, tot bisschop.
Over het ambt van leidinggevenden zegt Augustinus: "Je moet ervoor bekwaam zijn, maar er niet zelf naar streven." Het ambt brengt een opgelegde last met zich mee. Tegenstanders in zijn tijd waren Pelagius, de volgelingen van Mani en de donatisten. Aan het eind van zijn leven wilde hij dat alleen de arts nog bij hem kwam, en dat hij werd uitgekleed. Hij wilde nederig en met boetedoeningen zijn leven eindigen.
Het promotie-onderzoek van Hans gaat over moreel leiderschap bij Augustinus. Hans onderscheidt de volgende dimensies: de pastor/bisschop ziet toe op de eenheid onder gelovigen, de rechter ziet toe op barmhartigheid en rechtvaardigheid: boete en straf zijn nodig, maar het elkaar en Jezus, één van ziel en één van hart, liefhebben is belangrijker, en vraagt ook om het gelijkwaardig behandelen van mensen. Tot slot: de arts/medicus buigt zich over de diagnose van de ziekte en de benodigde medicijnen. Voor ons is Christus zowel onze arts als ons medicijn. Wat kunnen wij leren van het moreel leiderschap bij Augustinus? Net als Augustinus zijn wij allen op zoek naar God. We zijn feilbaar, maar kunnen ook inspirerende leiders zijn, die veeleisend maar ook mild kunnen zijn, en nederig naar anderen toe. Het thema van Hans’ laatste boek is: Heb lief en doe dan wat je wilt, een door velen geliefde uitspraak, waarvan we weten dat deze van Augustinus afkomstig is.
tekst: Julia van Wel, mei 2023
Voor minder recente ontmoetingsdagen zie de website van de Familia Augustiniana Nederland.
Bijzondere ontmoetingsdagen:
zaterdag 23 september 2017 Heeswijk
God is je naaste: Over barmhartigheid,
naastenliefde en andere behartenswaardige zaken
In de Abdij Berne Heeswijk hield de Familia Augustiniana een feestelijke ontmoetingsdag ter gelegenheid van haar tienjarig bestaan.
Gastspreker was de Belgische priester en stafmedewerker van het Vaticaan, Mgr. Gabriël Quicke, bekend van zijn boek 'Brug van Barmhartigheid', waarin hij de aandacht voor barmhartigheid bij Augustinus en paus Franciscus met elkaar verbindt. 's Middags volgde de lezing van Denis Hendrickx, abt van de Abdij van Berne, over religieus leven nu en in de nabije toekomst.
"Waar kunnen we God vinden? Ga binnen in je hart. Maar ons hart is kil, verstompt: we hebben last van onverschilligheid, van stilzwijgende medeplichtigheid. Dat maakt ons lelijk en erbarmelijk. Maar God heeft erbarmen met ons. God houdt van ons, heeft ons als eerste lief. Augustinus beschrijft hoe zijn doofheid werd doorbroken, hoe God is binnengebroken. God raakt ons hart, brengt het in beweging zodat wij onrustig worden. Keer terug naar je hart en vandaar naar God. God is schoonheid, Christus is degene die alle mensen in schoonheid overtreft. Wat is die schoonheid dan waarmee wij onze lelijkheid verdrijven? Dat wat Christus ons leerde: naastenliefde, nederigheid. De liefde is de schoonheid van de ziel. Het hart is het sleutelwoord in de spiritualiteit van Augustinus. Hart is bij Augustinus de plaats van ontmoeting. Liefdevolle aandacht voor elkaar maakt de Kerk tot een uitnodigende, hartelijke kerk.
De kerk groeit niet door te bekeren maar door aantrekkingskracht. Waar religieus leven is, hoort vreugde zichtbaar te zijn. Ook leken, charismatische families delen in deze zending. Ieders charisma doet ertoe. Een gemeenschap vormen betekent elkaar aanvaarden in het anders zijn. Onze tijd heeft passie nodig!"
Dit zijn een paar woorden uit de lezingen van Gabriël Quicke en Denis Hendrickx op de feestelijke FAN-dag (Familia Augustiniana Nederland) in de abdij Berne in Heeswijk Dinther.
zaterdag 11 maart Nijmegen
In de ban van het woord
Gastspreker Lode Caes vertelde vanuit zijn Vlaamse achtergrond en zijn genegenheid voor Nederland, hoe hij op het spoor van de augustijnse spiritualiteit is beland. Het werd een persoonlijke (geloofs)belijdenis, met nogal wat parallellen met het leven en de tijd van Sint-Augustinus zelf, in een snel veranderende wereld en de uitdagingen die dat meebrengt voor de pastoraal, niet in het minst voor de FAN zelf.
Aan de hand van familiefoto's, documenten en boeken vertelde hij met passie en humor over zijn kleurrijke familiegeschiedenis, met name over zijn eigen leven en het 'ingrijpen van hogerhand'. "Ik heb ooit geprobeerd zonder God te leven" vertelde Lode, " en dat hield ik maar drie minuten vol. Het voelde als sterven. Toch kwam ik jarenlang niet verder dan een God op de achtergrond." Hij was al jaren boekhandelaar toen iemand opmerkte dat hij een goede diaken zou zijn. En dat is hij na enige aarzeling ook geworden, vol overgave bouwend aan een nieuwe St. Augustinus Federatie in Zonnebeke (Ieper). Inmiddels heeft hij ook een fraterniteit opgericht en is hij betrokken bij het project Companheira Agostiniana, geleid door de Zwartzusters in Brugge, dat een augustijnse lekenspiritualiteit wil realiseren.
De adviezen die vader Tobit geeft aan zoon Tobias bij zijn vertrek, vormden een mooie en goed mee te nemen afsluiting: het is belangrijker om goed te handelen dan alle wetten na te leven.
Lode Caes is voltijds diaken in de Federatie Sint-Augustinus in Zonnebeke (bij Ieper) (www.kerkinzonnebeke.be) waar hij als een echte bruggenbouwer o.a. de samenwerking tussen verschillende parochies begeleidde, nieuwe projecten initieert en een goed netwerk heeft opgebouwd.
Inspiration ! zaterdag 22 oktober Mariënhage
Als gemeenschap zijn we altijd onderweg, we zoeken nieuwe wegen. Augustinus nodigt ons uit dit pelgrimspad samen af te leggen: 'Loop met mij, door te geloven, door te hopen, door te verlangen'. Zijn hart brandde van verlangen, hij voelde hoe liefdevol God met hem sprak en zijn gesprekken met God raken ook ons. Na zijn bekering begint voor Augustinus een nieuw leven met perspectief. Dat vreugdevolle verlangen wil hij delen met ons. Hoe kunnen wij net zo worden geïnspireerd? Inspiration! was dan ook het thema van de voordracht van vicaris generaal Joseph Farrell, OSA.
Augustinus schrijft in conf. 1,1 niet: 'onze harten zijn onrustig', en ook niet: 'mijn hart is onrustig', maar 'óns hart is onrustig tot het rust vindt in U'. Daarom spreekt Augustinus ons aan, want eigenlijk wil iedereen God vinden. Waar vind je God dan? Joseph (Joe) Farrell O.S.A. nam zijn toehoorders mee op een inspirerende reis vanaf de levensadem in Genesis naar Jezus die over zijn leerlingen de H. Geest blies, via Rom. 5,5 naar de ontmoeting met God. Wie altijd openstaat voor God, ervaart ook de genade van God. Daarom willen we net als Augustinus ook God prijzen; niet omdat God dit nodig heeft, maar omdat het ons goed doet: het is de voltooiing van minnen en worden bemind.
Een impressie van Caspar Becx lid fraterniteit Utrecht:
|
|
Inspiratie tijdens de FAN ontmoetingsdag“An Irishman is searching for a parking spot. He prays: God, if you give me a place to park my car, I promise I will not drink for a whole week.” Suddenly he sees an empty space and says: never mind, God, I already found one.” Dit lijkt zo maar een mop, maar als Joseph Farell hem vertelt, dan wil hij de luisteraar iets duidelijk maken. Zo laat hij ermee zien dat je altijd kunt en moet bidden en dat je het overal kunt doen (Licentius, kompaan van Augustinus, deed het in de badkamer). Maar ook dat de mens voortdurend denkt eigenhandig voor elkaar te krijgen, wat hem feitelijk door God is gegeven, een waarschuwing die als een rode draad door het werk van Augustinus loopt. En over Augustinus ging het uiteraard in de voordracht van vicaris-generaal Joseph Farell OSA op zaterdag 22 oktober in klooster Mariënhage te Eindhoven. Maar ook over ‘Inspiration’ en hoe wij als individu én als familie net zo geïnspireerd kunnen raken als Augustinus na zijn bekering. Daarvoor gaat Farell terug naar de oorsprong van woorden: het Joodse Ruah, wat rust betekent; het Griekse enepysesen, het uitblazen door de Heer van de heilige Geest over zijn leerlingen maar ook YHWH, ‘ik ben die ik ben’, door Farell ‘inspirerend’ als een zucht uitgesproken. Ik kies er voor om enkele opmerkingen van Farell, die zorgden voor inspiratie bij mij en vast en zeker ook bij de overige toehoorders, in eigen woorden weer te geven; dat geeft het beste beeld van zijn voordracht en verfrist tegelijkertijd het geheugen van de lezer, want het zal niet mee hebben gevallen om alles te onthouden. “Christen zijn is niet een resultaat van een ethische keuze of een verheven idee, maar van een ontmoeting met een gebeurtenis en een persoon die het leven een nieuwe horizon en een beslissende richting geeft.” Ik denk dat alle aanwezigen zich daarin konden vinden en dat vroeg of later in ieders leven die ontmoeting heeft plaatsgevonden, bij ieder op persoonlijke wijze. Technischer wordt het, wanneer hij de vier pijlers binnen het paradigma van de Christelijke antropologie de revue laat passeren: i) Schepping (“God’s image is the reflection of the love of God”); ii) Zonde (“not quite getting the bullseye”); iii) Genade (“breathing can be gratefullness, a gift, ‘interior intimo me’ (conf. 3,11); iv) Verlossing (“The return of the prodigal son (Aug.,preek 112A). Vlak voor de pauze was er gelegenheid voor vragen en stond Paul de Wit op met een vraag (of eigenlijk meer een overpeinzing). Hij vroeg zich af wat God van ons wil en in de geest van de middag concludeerde hij dat we moeten uitademen om dat uit te vinden, evalueren, opnieuw in- en uitademen en daar vertrouwen in hebben: “gebeurt dat nog in onze moderne samenleving?” Vervolgens vroeg Ingrid van Neer-Bruggink zich meer concreet af: “Waar zijn de jongeren binnen de Familia?”. Hierop citeerde Farell heel ad rem uit Hemingway’s novelle ‘The Old Man and The Sea’, over de oude visser in de boot die het zonder zijn leerjongen moet stellen: “What do we in the meantime, when we don’t have young people?” In het middaggedeelte kon iedereen zijn zegje doen aan de hand van de vraag: how, when, where, what, why do we pray? Er kwamen leuke en ontroerende dingen voorbij, ook al duurde het wellicht iets te lang, met name de gekozen muziek en youtube-beelden. Persoonlijk was ik verrast door het noemen van brief 130 van Augustinus aan weduwe Proba, aangezien wij als fraterniteit deze brief tijdens onze retraite in Mariënhage een maand eerder onder bezielende leiding van Martijn Schrama OSA uitvoerig hadden gelezen en becommentarieerd. Ik wil besluiten met een verwijzing van Farell naar deze brief (een aanrader!), echter niet zonder melding te maken van de ontroerende gebedsdienst (want de laatste in de kapel van de Augustijnen) met broodjes in het teken van Nicolaas van Tolentino en het gezamenlijk zingen van het lied: “Wanneer ik U zal aanhangen” op tekst van Augustinus en muziek van Josephine Boevé-van Doorn. “A Prayer is a desire of the heart. So long as this heart burns, so long will also burn our prayer” Het was een inspirerende dag! Caspar Becx |
De tekst van deze voordracht is gepubliceerd in Open Vensters nr 65, dec. 2016
zie www.familiaaugustiniana.nl of aan te vragen bij het secretariaat FAN (ingridcascia-at-gmail.com).
De samenvatting van deze lezing staat in Augustijns Forum, december 2016, p. 8-9
Foto's van deze dag in klooster Mariënhage zie Facebook.com/augustinus.nl bij 23 oktober.
Gastspreker: vicaris generaal Joseph Farrell, OSA. De presentatie is in het Engels, maar de begeleidende teksten (ook op de dia's) zijn in het Nederlands. Tijdens de gesprekken wordt de informatie mondeling vertaald.
Joseph Farrell doorliep als student de Villanova University in Pennsylvania (U.S.) en trad toe tot de Augustijnen in 1985. In 1991 werd hij tot priester gewijd. Hij behaalde in 2007 zijn doctoraat aan de Gregoriana in Rome. Terug in Villanova doceerde hij aan de Villanova University en bekleedde verschillende functies daar tot hij in september 2013 gekozen werd tot vicaris generaal van de OSA. Sindsdien woont hij in Rome.
'Hemels Gent' zaterdag 16 april 2016
De Vereniging Familia Augustiniana Nederland bezocht in april het eeuwenoude klooster St. Stefanus in Gent. Dit klooster, opgericht in 1296, verbreedt zijn historisch en inspirerend kader naar ontmoeting en congressen onder de naam 'Thagaste, Trefpunt Augustijnen'. Op het programma stonden een rondleiding door het klooster o.l.v. provinciaal Paul de Wit OSA, lezing 'Gods goede schepping' door Lode Aerts (vicaris bisdom Gent) en een bezoek aan de Sint Baafskathedraal.
Voor een fotoverslag zie Facebook Augustinus.nl op 17 april
Familia Augustiniana Nederland
De Vereniging Familia Augustiniana Nederland (FAN) is in 2006 opgericht om die mensen die willen leven vanuit de spiritualiteit van Augustinus met elkaar in contact te brengen. Uitgaande van hun eigen levenssituatie stellen de leden zich ten doel om, verbonden met de Orde der Augustijnen, in oecumenische geest hun leven te richten naar de weg die Jezus Christus wijst. De doelstelling vat dit samen met de woorden:
'ons leven vorm geven,
één van hart en één van ziel,
op de weg die Jezus Christus wijst;
in de geest van Augustinus
samen met allen
die zich op dezelfde wijze aangesproken weten'
De Familia Augustiniana Nederland (FAN) is een Vereniging van individuele leden uit verschillende plaatselijke gemeenschappen. Veel leden van de familiagroepen zijn via hun (augustijnse) parochie of oecumenische gemeenschap in contact gekomen met een lid van de familiagroep en zelf lid geworden. Wat doen deze familiagroepen? Als gevolg van de verschillende activiteiten binnen de groepen is de diversiteit groot, maar alle gemeenschappen lezen groepsgewijs teksten van Augustinus, in het Nederlands. De meerwaarde van het samen lezen blijkt tijdens de bespreking van de alinea’s die bij iedereen een andere reactie, vraag of associatie oplevert. Het gezamenlijk bespreken van een passage werkt inspirerend en verrijkend. Deze familiagroepen komen wekelijks of maandelijks samen.
Eind jaren negentig ontstonden de eerste familiagroepen in rondom Lindenholt en de Boskapel in Nijmegen. Later kwamen er groepen bij in Eindhoven (Mariënhage, Werkhoven (Gods Werkhof), Utrecht, Heemstede. Inmiddels vormt zich in Zonnebeke ook een Belgische familiagroep, een initiatief van de Federatie Sint Augustinus.
De leden van de verschillende familiagroepen ontmoeten elkaar op de landelijke halfjaarlijkse Ontmoetingsdagen waarop ook de Algemene Ledenvergadering gehouden wordt. Er is een bescheiden rondzendbrief, Open Vensters, die ook op de website http://www.familiaaugustiniana.nl/ te lezen is. De FAN onderhoudt ook contacten met internationale lekengroepen in Groot Brittannië en België. Eens in de zes jaar (2006, 2012) is er een congres van lekengroepen wereldwijd. In verschillende projecten werken Nederlandse FAN-leden samen met andere organisaties zoals in de Augustijnse Jongerenweek in San Gimignano, de Augustijnse internationale jongerendagen (link) en de NGO OSA Internationaal Nederland, een Niet Gouvernementele Organisatie (NGO). De Orde der Augustijnen is geassocieerd lid van de United Nations als een religieuze NGO
De FAN bestaat uit laagdrempelige, gastvrije familiagroepen , zeer geschikt voor een eerste kennismaking met Augustinus’ spiritualiteit. Wie belangstelling heeft voor deze familiegroepen en het lezen van Augustinus, kan gerust bij een dergelijke middag of avond aansluiten om nader kennis te maken.
Contactpersonen
Familiagroep Amsterdam: Hans Simis (e-mail)
Familiagroep Boskapel Nijmegen: Annemieke Pacilly (e-mail)
Familiagroep Lindenholt Nijmegen: Jan van Swam (e-mail)
Familiegroep Werkhoven
Secretariaat FAN: Ingrid van Neer-Bruggink (e-mail)